نگرشی انتقادی بر جریان حدیث سالاری در ایجاد رابطه معنایی بین «شهید» و «مقتول فی سبیل الله» در متن قرآن

حدیث سالاری یا ترجیح مقتضای احادیث بر مقتضای ظاهر آیات قرآن کریم، دربسیاری ازتفسیرها وتعبیرهای مفسران و محققان علوم قرآنی دیده می‌شود که در مفهوم نظری و از حیث مصداق و نمونه نیازمند بررسی و کنکاش است. در زمینه مصداق یابی، شاید بتوان پذیرش رابطه معنایی بین دو اصطلاح قرآنی «شهید» و «مقتول فی سبیل الله» در متن قرآن را یکی از بارزترین مصادیقی برشمرد که ریشه در حدیث سالاری دارد. قرآن علی رغم کثرت استعمال دو اصطلاح «شهید» و «مقتول فی سبیل الله»، هیچ گونه رابطه معنایی همچون تناظر، تلازم، ترتّب، تقدّم، مجاورت، تکمیل، همنشینی و یا‌ جانشینی بین این دو ایجاد نکرده است. به عکس، در روایات صبغه اصلی اصطلاح «شهید»، معنای «مقتول فی سبیل الله»‌ است. صرفنظر از مباحث مربوط به نقد متون اینگونه احادیث، سیطره این مفهوم از شهید بر اذهان مفسران و محققان و تسری معنای مقتول فی سبیل الله بر اصطلاح شهید در خود قرآن را می‌توان حدیث سالاری در فهم قرآن برشمرد. روش پژوهش در این تحقیق، کیفی از نوع توصیفی ـ تحلیلی بوده و با هدف بررسی و اثبات عدم رابطه معنایی بین دو اصطلاح «شهید» و «مقتول فی سبیل الله» در متن قرآن صورت گرفته است تا در نهایت از این رهگذر یکی از مصادیق حدیث سالاری در فهم قرآن، تبیین گردد.